Pod szczególnym nadzorem

Przetwórstwo spożywcze jest – obok chemii i farmacji – jedną z najściślej nadzorowanych dziedzin produkcji Od czasu do czasu media informują o zatruciach, zwłaszcza w miejscach zbiorowego żywienia.

Takie przypadki przeważnie kończą się okresową niestrawnością, ale czasem bywają śmiertelne. I byłoby ich z pewnością więcej, gdyby nie ścisła kontrola produkcji towarów przeznaczonych do spożycia.

Środki ostrożności zostały jeszcze bardziej zaostrzone po wejściu Polski do UE. Z drugiej strony branża spożywcza podlega prawom rynku, czyli popytu i sprzedaży, konkurencji, wypierania towarów gorszych przez lepsze, znikania firm mało aktywnych.

W obu tych obszarach szczególną rolę mogą odegrać systemy informatyczne. Producent żywności od strony czysto organizacyjnej jest typowym przedsiębiorstwem korzystającym z produktów dostarczonych przez dostawców, produkującym „na magazyn”. Informatyka pełni tu rolę identyczną jak w każdym innym przedsiębiorstwie produkcyjnym. Stosowane są różnego rodzaju systemy ERP, CRM, wspomagania produkcji, zapewnienia ciągłości ruchu, logistyczne, dystrybucyjne.

Istotną cechą, jaka wyróżnia przemysł spożywczy, jest dbałość o jakość produktu, co znajduje wyraz m.in. w stosowaniu odpowiednich norm i przestrzeganiu reżimów technologicznych oraz precyzyjnej identyfikacji zarówno po stronie dostawców półproduktów, jak i odbiorców produktów gotowych. Sprawa jest oczywista – należy mieć możliwość natychmiastowego wycofania produktu z obrotu (identyfikacja odbiorców), a jeśli przyczyną złej jakości jest półprodukt użyty do produkcji – konieczna jest identyfikacja dostawcy.

Traceability i ERP

Przedsiębiorstwa spożywcze muszą mieć systemy śledzące przepływ produktów (traceability), a także ścisłą ewidencję partii produktowych, zawierającą m.in. skład surowcowy, warunki produkcji (np. wilgotność i temperatura pomieszczeń produkcyjnych, magazynowych) oraz nazwiska osób odpowiedzialnych za każdy etap produkcji i przechowywania surowców oraz gotowych produktów. W mniejszych firmach takie dane często gromadzone są w programach biurowych (np. arkuszach kalkulacyjnych lub prostych bazach danych), co utrudnia prowadzenie i przeszukiwanie takiej ewidencji oraz może być przyczyną błędów wynikających z nieprawidłowej rejestracji danych.

Usprawnienie zbierania danych zapewnia współpraca systemów ERP oraz logistycznych i dystrybucyjnych z urządzeniami – wagami, czytnikami kodów kreskowych, urządzeniami etykietującymi i terminalami bezprzewodowymi. Prawdopodobnie w niedalekiej przyszłości partie produktów będą oznaczane za pomocą metek RFID.

W przypadku pełnej informatyzacji firmy (z procesem produkcyjnym) łatwiej wprowadzać system kontroli jakości ISO oraz HACCP (Hazard Analisys and Critical Control Point). Jest to Analiza Ryzyka i Kontrola Punktów Krytycznych lub Analiza Ryzyka i Krytyczne Punkty Kontroli, która ma na celu zapewnienie czystości higienicznej produktów spożywczych. HACCP to identyfikacja i oszacowanie skali zagrożeń bezpieczeństwa żywności w zakresie jej jakości zdrowotnej oraz ryzyka wystąpienia zagrożeń w każdym etapie produkcji i dystrybucji. Służy do określania metod ograniczania zagrożeń.

Przedsiębiorstwa branży spożywczej chętnie sięgają po systemy ERP, które z jednej strony są prekonfigurowane – w celu spełniania specyficznych potrzeb branży, a z drugiej – łatwo dają się uzupełniać specjalistycznymi modułami lub mogą współpracować z nimi. Jak oceniają specjaliści, rozwiązania prekonfigurowane mogą o 50% skrócić czas wdrożenia systemu ERP.

Zarządzanie procesami produkcyjnymi w przedsiębiorstwach branży spożywczej wymaga specjalnego podejścia. Nie sprawdzają się tu metody MRP wypracowane dla produkcji przemysłowej. Systemy przeznaczone dla tej branży muszą zapewniać łatwą i szybką rejestrację zdarzeń zachodzących w toku procesu produkcyjnego. Dlatego wśród wymogów stawianych systemom ERP jest współpraca z wieloma urządzeniami rejestrującymi dane, m.in. wagami, czytnikami kodów kreskowych, urządzeniami etykietującymi i terminalami bezprzewodowymi.

Nie można pominąć konieczności wspomagania systemu jakości HACCP, np. poprzez ułatwienia w prowadzeniu dokumentacji parametrów punktów krytycznych i kontrolnych czy pobierania danych bezpośrednio z systemów pomiarowych. Obsługa traceability zapewnia pełną analizę ścieżki produktu od zakupu surowca z identyfikacją dostawcy poprzez wszystkie procesy produkcyjne po odbiorcę wyrobu gotowego.

Adam Gębski menedżer ds. sprzedaży ZETO w Poznaniu

Dagmara Kotlarska
dyrektor marketingu Lawson Software

Polska Branża spożywcza to dynamiczny sektor, w którym margines błędu jest niezwykle wąski. Dokładne informacje na temat łańcucha dostaw są kluczowe nie tylko dla planowania, ale również efektywności produkcyjnej. Wiele firm z branży spożywczej wciąż stoi przed szansą skorzystania z dostępnych nowoczesnych technik, które pomogą im podnieść poziom obsługi klientów, zwiększyć efektywność, zmniejszyć ryzyko i zwiększyć rentowność.

Jaromir Paszek
manager ds. kontraktów w BPSC

Przedsiębiorstwa branży spożywczej, które wdrożyły zintegrowany system informatyczny klasy ERP, wzmocniły swoją pozycję i mimo liberalizacji rynku oraz rosnącej konkurencji ze strony firm unijnych swoją działalność prowadzą bez kompleksów i śmiało konkurują nawet z największymi potentatami z branży.

Dla firm z sektora FMCG, osiągających stosunkowo niskie marże, kluczowe znaczenie ma precyzyjna kontrola kosztów produkcji i sprzedaży. To oczywiste, że zarządy firm wymagają dużej dokładności w określaniu kosztów związanych z obsługą pojedynczych klientów i ich grup, jak również kosztów wyprodukowania danych pozycji asortymentowych.

Jacek Maniewski
dyrektor handlowy TKomp

W branży spożywczej spełnianie określonych norm to nie tylko dbanie o dobrą jakość produktu, ale w pierwszej kolejności eliminowanie zagrożeń bezpieczeństwa żywności. Do tego służy system HACCP, który wielu osobom zajmującym się tą tematyką kojarzy się głównie z ogromną ilością przepływających informacji i wypełnianych formularzy. Aby nad tym wszystkim skutecznie zapanować, potrzebny jest system informatyczny, który usprawni zarządzanie informacją, w tym także dokumentacją.

Adam Jamroz
Business Solution Manager IDS Scheer

Polska Branża spożywcza ze względu na swą specyfikę potrzebuje specjalizowanego wsparcia informatycznego. Przede wszystkim producenci żywności muszą sprostać rygorystycznym przepisom wynikającym z dyrektyw unijnych. Unia Europejska nakłada na nich obowiązek śledzenia przepływu surowców i wyrobów, czyli tzw. śledzenia partii. Producent musi dysponować pełną identyfikacją surowca, z którego powstała dana partia wyrobów. Chodzi o to, żeby w przypadku jakichś niepokojących sygnałów z rynku można było sprawnie wycofać daną partię produktów. Niezbędne jest również rejestrowanie parametrów jakościowych półwyrobów i wyrobów gotowych.

Te procesy muszą być wspierane informatycznie, a jednocześnie wsparcie nie może być zbyt kosztowne, bo żadna firma nie chce, żeby wypełnianie relatywnie nowych dla niej obowiązków wiązało się z jakimiś wygórowanymi kosztami. Nasze rozwiązania dla tej branży skupiają się na dwóch kluczowych dla sektora spożywczego obszarach: jakościowym i śledzenia partii wyrobów.

Tomasz Gawron
dyrektor marketingu Columbus Polska

Działalność w branży żywieniowej nie sprowadza się do wyjmowania z lodówki żywności i wykładania jej na stół. Przetwórcy i dystrybutorzy żywności często mają do czynienia z łatwo psującym się towarem. Jego wartość może się zmienić w ciągu jednego dnia. Jeśli zmiany te nie są na bieżąco wprowadzane do inwentarza, firma mająca duże obroty może równie sporo stracić. Dlatego niezwykle ważne jest, by system informatyczny dla branży spożywczej nie tylko odzwierciedlał rynkowe zmiany wartości składników w czasie rzeczywistym, ale też wspomagał kalkulacje marketingowe i cenowe.

Inną istotną funkcją jest szybka lokalizacja miejsc, skąd pochodzą składniki produktu. Dzięki temu producent może szybko wycofać z rynku towar i ustalić miejsce, skąd pochodziły surowce (np. w sytuacji zakażenia konsumenta salmonellą pochodzącą z liści sałaty).

Dodatkowych funkcji wymagają systemy dla dystrybutorów żywności, którzy muszą równie sprawnie żonglować trasami ciężarówek, co złożonymi planami marketingowymi i rabatami, wymogami związanymi z wycofaniem produktów, cenami kontraktowymi czy obciążeniami z tytułu niewłaściwego dostarczania przesyłek. Standardowe funkcje zaszyte w ERP nie są w stanie skutecznie wesprzeć tak skomplikowanych operacji.

Henryk Starowicz
zastępca dyrektora Działu Usług Macrologic Oddział w Katowicach

Branża spożywcza stawia przed systemami informatycznymi specyficzne wymagania przede wszystkim w obszarze produkcji. Podstawowym i strategicznym wymaganiem jest kompleksowa kontrola terminów przydatności do spożycia wyrobów oraz poszczególnych surowców użytych do produkcji. Działalność firm spożywczych wymaga stałego śledzenia drogi poszczególnych surowców od momentu zamówienia przez produkcję aż po dystrybucję do klientów końcowych. Na każdym etapie wytwarzania system musi zapewnić możliwość sprawnego prześledzenia całej historii produktu.

Inną ważną funkcją w działalności firm spożywczych jest przechowywanie receptur poszczególnych produktów, a także szczegółowych informacji o wchodzących w ich skład surowcach. Na podstawie m.in. tych informacji system może wspomagać proces zapewnienia wystarczającej ilości składników do produkcji poprzez generowanie zamówień do dostawców (uwzględniających stany minimalne w magazynach, zamówienia od klientów i produkcję w toku). To niektóre z podstawowych wymagań, jakie musi spełniać system informatyczny przeznaczony dla branży spożywczej.

Wojciech Śledziński
Business Solution Manager IFS Central and Eastern Europe

System ERP dla branży spożywczej powinien uwzględniać różne technologie produkcji, w tym przede wszystkim obsługiwać produkcję procesową wsadową opartą na recepturach. Powinien też wspomagać różne strategie organizacji produkcji, zarówno produkcję opartą na zleceniach, jak i powtarzalną, w której zamiast pojedynczych zleceń stosuje się harmonogramy wytwarzania poszczególnych wyrobów określające tempo produkcji w danym okresie. Cechą wspólną produkcji spożywczej, wynikającą zarówno z przedstawianych przez konsumentów potrzeb branży, jak i wymagań legislacyjnych, jest umieszczenie w centrum uwagi spraw bezpieczeństwa i jakości. Obsługa systemów zarządzania jakością, takich jak ISO, HACCP czy branżowe praktyki poprawnego wytwarzania (GMP), w ramach ERP jest ogromnie ważna.

 Paweł Koprowski
menedżer rozwiązań branży spożywczej QAD Polska

Branża produktów spożywczych i napojów błyskawicznie zmierza w stronę rynku kształtowanego przez popyt. Do tego odwołuje się koncepcja Demand Driven Supply Network, czyli kierowana popytem sieć dostaw. Idea polega na koncentrowaniu się producentów na konsumenckiej perspektywie postrzegania procesów biznesowych. Wynika to z przekonania, że rozwój firmy produkcyjnej nie będzie wypadkową jedynie cięcia kosztów i konsolidacji rynku.

Kolejna istotna kwestia to śledzenie przepływu produktów w całym łańcuchu logistycznym. Śledzenie partii zapewnia spełnienie warunków HACCP dotyczących norm jakości w zakresie bezpieczeństwa produkcji. System informatyczny umożliwia błyskawiczną rejestrację braków lub problemów w zakresie jakości na każdym etapie produkcji.

Siłą napędową dla branży przetwórstwa spożywczego są również nowe i innowacyjne produkty. Według ekspertów liczba wprowadzanych na rynek wyrobów wzrosła w Polsce kilkakrotnie w ciągu ostatnich lat. Znaczący odbiorcy, w tym hipermarkety, wymuszają na producentach wprowadzanie nowszych i atrakcyjniejszych produktów. Wpływa to na konieczność sprawnego zarządzania markami i wyrobami.

Źródło: www.msipolska.pl
Autor: Tomasz Kurzacz